Evlilik Danışmanlığı ve Aile Terapisi

Evlilik danışmanlığı ve aile terapileri yüzlerce yıl önce din adamlarının yol göstericiliğinde başlamıştır diyebiliriz. Aile büyüklerinin, ailede sözü geçen akrabaların, hatta komşuların aile ve evlilik sorunlarında çözüm aracı olmaları günümüzde de süregelmektedir.

Bilimsel dünyada ise evlilik danışmanlığı, evlilik terapisi, çift ve aile terapileri dahil tüm psikoterapilerde dinsel, siyasal, ahlaki ve toplumsal öğretilerle insanı yönlendirmenin hiçbir yeri yoktur. İnsanların dinsel inanç, toplumsal kural ve kültürden etkilenmemelerine olanak bulunmasa da psikoterapi apayrı bir şeydir.

Aile ve eş terapileri 1950’ li yıllardan itibaren bilimsel kurallara oturmuş ve psikanalitik, Bowen aile sistemleri, stratejik, yapısal ve yaşantısal aile terapisi modelleri olarak birinci kuşak (modern aile terapileri), Milan sistemik aile terapisi, çözüm odaklı ve öyküsel aile terapisi olarak ikinci kuşak (postmodern aile terapileri) ve bilişsel davranışçı aile terapisi, multisistemik terapi, çok boyutlu aile terapisi ve emosyonel odaklı çift terapisi olmak üzere üçüncü kuşak (kanıta dayalı aile terapileri) aile terapileri olarak psikiyatri-psikoterapi dünyasında yerini almıştır.

Birinci kuşak aile terapilerinde aile içi süreçler, normallik ve sağlıklılık kavramları öne çıkarken ikinci kuşak aile terapilerinde otoriteye ve onun belirlediği normlara karşı çıkış ağırlıktadır. Burada dışarıda ne olursa olsun önemli olanın insanın yarattığı kurmaca yapılar olduğu temel alınır. Kişinin kendi yarattığı gerçeklik ve kafasında yaşadıkları terapi süresince asıl problem olarak ele alınacaktır. Üçüncü kuşak aile terapilerinde ise kanıta dayalılık öne çıkarılmıştır.

Sosyal çalışmacılar tarihte ilk yıllardan itibaren aileyi toplumun yapı taşı olarak ele almış, aileyi temel yardım birimi olarak değerlendirmiştir. Evlilik ve aile yaşamı, kadın sorunları, çocuk ve ebeveynlikle ilgili eğitim çalışmaları evlilik danışmanlığının öncülüğünü yapmış, bu da evlilik terapilerini doğurmuştur.

Amerika’ da 1930’ larda kurulmaya başlanan evlilik danışmanlığı merkezleri 1940’ lardan itibaren profesyonel nitelik kazanmıştır. 20. Yüzyılın ikinci yarısından itibaren de aile ve evlilik terapileri hayatımıza yaygın olarak girmiştir.

Freud aileyi tedavide bir araç olarak ele almayıp, aile içi dinamiklerde doğrudan kişinin intrapsişik gelişimini sorumlu tutsa da aile ve eş terapilerinde de bir önder olduğunu söyleyebiliriz. Freud’ un bireyi öne çıkarışı günümüz dünyasında oldukça önem verilen bireysellik anlayışı ve giderek yalnızlaşan insan ile büyük ölçüde örtüşmektedir.

Yirminci yüzyıl başlarında Amerika’ da çocuklara rehberlik hizmeti verilirken çocuktaki ruhsal sorunların aile ortamı içinde şekillendiğinde dikkat çekilmiş, yani bireysel terapi yanında aile terapisine de önem verilmiştir. Aynı dönemlerde gelişen profesyonel evlilik danışmanlığı da aile ve evlilik terapilerine öncülük etmiştir.

Aile ve çift terapilerinde Alfred Adler’ den bahsetmemek olmaz. Kişiler arası ilişkileri önemseyen, sosyal becerilere ve sosyal bilişe dikkat çeken Adler’ in günümüz aile terapilerindeki rolü yadsınamaz.

Evelyn Duvall 1976 yılında aile yaşam döngüsünü tanımlamış, her toplum ve kültür için ailenin geçmek durumda olduğu aşamaların önemine vurgu yapmıştır.

Carter ve McGoldrick, aile yaşam döngüsünü 1999 yılında günümüze uyarlamışlardır. Burada 6 yaşam dönemi tariflenir. Bekar genç erişkinlik, yeni çift olma, küçük çocuklu aile dönemi, ergen sahibi aile dönemi, çocukların evlendirilip evden ayrıldıkları dönem ve emeklilik-yaşlılık dönemi.

Günümüzde aile sorunlarında peşisıra olmayan, diğerlerinin eksikliklerini tamamlayacak şekilde, sırasız 9 aşamalı bir sınıflandırma da kullanılmaktadır. Yeni evli çocuksuz çiftler, geç evlenmiş çiftler, çocuksuz genç boşanmışlar, evden ayrılmış çocukların herhangi bir nedenle geri döndüğü aileler, evlilik bağı olmaksızın birlikte yaşayanlar, hiç evlenmemişler ve eşi ölmüş dullar psikoterapi uygulamalarında dikkate alınmaktadır.

Son söz olarak diyebiliriz ki, evlilik danışmanlığı, aile danışmanlığı ve aile terapileri çiftler arası ara bulma, öğüt verme mekanizması değildir. Belli kuramlar çerçevesinde özel psikoterapi eğitimi ve uzman ruh sağlığı ekiplerini gerektirir.

Antalya psikiyatri ve psikoterapi merkezimiz profesyonel evlilik danışmanlığı, aile danışmanlığı ve aile terapilerinde uzman psikiyatrist ve psikoterapist kadrosuyla hizmetinizdedir.

Psikiyatrist ve psikoterapist Dr.Filiz Uluhan.

Evlilik ve Aile Terapisi Merkezi Antalya, Lara/Muratpaşa.