Başarıda Öz Disiplinin Önemi
Her insanın hayatında olmak istediği bir yer, hayalleri ve hedefleri vardır. Başarıya giden yolda hedefe ulaşabilmek için her birey farklı yöntemler geliştirmektedir. Bazıları için çalışmak çok zor gelir ve erteleme davranışları başlar, bazıları ise hedeflerini başarıya ulaştırır. Burada hedefe ulaşan bireylerin ortak noktaları ise öz disiplindir.
Öz disiplin; kişinin kendi kendini örgütleyerek öz kontrolünü sağlamasını ve sorumluluklarını bir plan içinde sürdürebilmesini ifade eder. Öz disiplinle birlikte irade, öz kontrol, sorumluluk, öz düzenleme ve oluşturulan hedeflere kararlılıkla ilerleme süreci oluşturulur. Doğuştan gelen bir beceri olmaktan ziyade kazanılan bir beceridir. Düşünceleri, duyguları, davranışları ve alışkanlıkları kontrol altında tutabilmeye yardımcı olur. Günlük hayatta yapılan birçok eylem, alışkanlıklarla gerçekleşir. Alışkanlıklar içselleştirilir ve bir süre sonra neden yapıldığı sorgulanmaz. Doğru alışkanlık kazanmak ise disiplin sayesinde gelişir. Alışkanlıklar beynin kimyasını da etkilemektedir. Uzun yıllar devam eden alışkanlıklar beyinde sinirsel ağları oluşturur. Yapılan her tekrarlı davranış sonrasında sinir yapılarında bulunan aksonların içindeki kimyasal sıvılar katılaşarak davranışların beyinde kalıplaşmasına yol açar. Bu nedenle iyi alışkanlıklar zihinde kodlanarak öz disiplin geliştirmeye yardımcı olur.
Özellikle küçük yaşlardan itibaren kazanılan iyi alışkanlıklar, öz disiplin oluşumunda büyük önem taşır. Kişisel olarak organize olabilmek öz disiplinin anahtarıdır. Planlı bir hayat, disiplinli bir yaşam demektir. Dağınık ve plansız bir yaşam disiplinli olmayı engeller. Öz disiplinle birlikte ertelemekten ve zaman kaybetmekten kaynaklanan stres ve kaygı azaltılabilir. Yapılan araştırmalarda, öz disiplin becerisinin yüksek olması daha iyi ilişkiler kurulabildiğine işaret etmektedir. Ayrıca fiziksel ve zihinsel olarak daha sağlıklı olunduğuna değinilmektedir. Birikmiş öfkeler, intikam hisleri, başaramama ve eleştirilme korkusu öz disiplin sağlamayı engelleyen faktörlerdir.
Öz disiplin gücünü hayata daha çok katabilmek için öneriler :
*Öncelikle kendinize hedef belirleyin. Ne istediğinizi açık bir şekilde belirledikten sonra, kendinize bir rol model oluşturabilirsiniz.
*Çalışırken dikkatinizi dağıtan şeylerden, masanızın üzerindeki gereksiz eşyalardan, cep telefonunuzdan uzaklaşın. *Kendinize daha sade bir çalışma ortamı oluşturmanız, öz disiplin kazanmanıza yardımcı olacaktır.
*Öz disiplin kazanmaya çalışırken zaman zaman kendinizi ödüllendirebilirsiniz. Hedefinizi planladıktan sonra sizi heyecanlandıracak bir ödül oluşturmanız hedefe bir adım daha yaklaşmanıza yardımcı olacaktır. Hedeflerinize ulaştıkça ödüllenmek bir sonraki adımı daha rahat planlamanızı sağlar. Yeni hedefler oluşturarak motivasyon oluşturduğu gibi gelişmenize de fayda sağlayacaktır.
*Kendinize esneklik sağlayın. Öz disiplinli olmak hiç eğlenmemek demek değildir. Çalışmanın yanı sıra tabi ki eğlenceli şeyler de yapacaksınız. Sadece öncelik sıralamasını iyi yapmanız gerekir. Önce yapmanız gereken işleri yapın ardından eğlenmenize bakın.
*Zaman yönetimi çok önemlidir. Zamanın doğru bir şekilde kullanımı ve önceliklerin belirlenmesi öz disiplin için gereklidir.
*Yeni alışkanlıklar edinin ve bunları geliştirmeye çalışın. Düşünce şeklinizi değiştirmek, çalışma biçiminizi farklılaştırmak ve genel davranışlarınızı dönüşüme uğratmak vb. gibi değişimler yapabilirsiniz. Davranışlarınızı adım adım değiştirmeye odaklanın. Öz disiplin bir yaşam tarzıdır, o nedenle küçük küçük adımlarla başlayabilirsiniz.
*Rutinlerinize öncelik verin. Başarıya giden yolda belli bir rutine sahip olmak büyük önem taşır.
*Düzenli ve yeterli bir uyumaya önem verin. Kendinize sağlıklı bir beslenme programı oluşturun. Beslenmenize dikkat edin. Aç olduğunuz zamanlarda ya da uykusuz olduğunuzda konsantre olmakta güçlük çekebilirsiniz.
Günlük yaşantınızda sporu ihmal etmeyin. Vücudunuzu hareket ettirmek enerjinizin yükselmesini sağlar ve böylece zihinsel odaklanmanızın artmasına yardımcı olur.
*Hayatınıza meditasyonu ekleyin. Kendinizle baş başa kaldığınız bu anlarda öz disiplin becerilerinizi de gözden geçirmiş olacaksınız.
*Yaşamınızda karşılaşabileceğiniz problemlere karşı çoğunlukla bir B planınız olsun. Herhangi bir problem durumunda sakin ve çözüm odaklı ilerlemek, yanlış kararlar vermenizi engeller. Bu sayede hedefinize giden bu yolda öz disiplininizin daha da güçlendiğini keşfetmiş olursunuz.
Psikolog Funda Buharalı.
Antalya Psikiyatrist, Antalya Psikoterapi Merkezi.