Çocuk Cinsel İstismarı

Çocuk cinsel istismarı özellikle ülkemizde yaygınlaşan bir sorun olarak dikkati çekmekte, ciddi psikolojik travma yaratarak geleceği etkileme potansiyeli doğurmaktadır.

Çocuk cinsel istismarı sadece çocukla cinsel ilişkiye girmeyi değil, çocuğa cinsel içerikli sözler söylemek, cinsel bölgelerine dokunmak, cinsel içerikli resim veya film izlettirmek, kucağına oturtmak, öpmek, çocuğa yetişkinin cinsel organını elletmek gibi bir çok eylemi de kapsar. Burada yetişkinlerin doğrudan ya da dolaylı olarak cinsel doyum amacı söz konusudur. Kendisine yapılan sözlü veya dokunsal eylemlerin içeriği hakkında yorumlama yetisi olmayan ve savunmasız olan çocuk her türlü kötüye kullanılmaya açıktır.

Ailelerin çocuk cinsel istismarı ile ilgili bilgi sahibi olmaları önleyici tedbir almaları açısından değer kazanmaktadır.

Çocuk cinsel istismarının etkisini belirleyen faktörler nelerdir?

• Cinsel istismarın türü, süresi, sıklığı ve fiziksel şiddetin eşlik edip etmemesi.
• Cinsel birleşme.
• Güç ve şiddet kullanımı etkiyi ağırlaştırır.
• İstismar süresi ve sıklığı arttıkça duygusal ve cinsel sonuçları daha ciddidir.
• İstismarcının çocuğa yakınlığı.
• Ensest.İstismar eden kişinin çocuğa yakınlık derecesi arttıkça istismarın olumsuz etkisi artar.
• Olayın gizli kalması veya açığa çıkması.
• Olay açığa çıktıktan sonraki destek. Aile çocuğa inanmazsa, çocuğu suçlarsa ya da duyarsız kalırsa çocuk daha fazla travmaya maruz kalır. Erken açığa çıkarılması ve aileden destek gelmesi olumsuz etkileri azaltır.
• Toplum ve kültürel özellikler, gelenekler, dini tabular, şeref, namus, ahlak, kadının statüsü, toplumsal cinsiyet rolleri, homofobik vs.
• Çocuğun bireysel özellikleri.
• Gelişim dönemi (yaş).
• Mizacı, kişiliği, bağlanma türü (güvenli bağlanma).
• Çocuğun olaya ilişkin atıfları, kendini suçlama veya istismar eden veya kendini koruyamayan ailesini suçlama.

GELİŞİM DÜZEYLERİNE GÖRE ÇOCUK NASIL ETKİLENİR?

0-3 Yaş

Bilişsel / Davranışsal:

• Bellek: Bebeklerin sözel değil fiziksel bellekleri vardır. 3 yaşından önceki cinsel istismar deneyimini hatırlayacak kadar bellekleri gelişmemiştir.Ancak fizyolojik bellek, onların bedenlerinin cinsel dokunmadan kaynaklanan (iyi dokunma ve kötü dokunmayı ayırt edebilirler) tehlike ve korkuya tepki vermelerine neden olur. Bu da yetişkinlikte yaşanan cinsel sorunların temelini oluşturabilir.

• Gecikmiş dil gelişimi: Beyin travmayla baş etmeye çalışırken diğer gelişim alanları geri kalır.

Sosyal / Duygusal:

• Duygusal Bağlanma Sorunları: Güvensiz bağlanan çocuklar ya bakıcılarına yapışırlar ya da uzak dururlar.

Fiziksel:

• Genital bölgelerin hasarı
• Ölüm

3-6 Yaş

Bilişsel / Davranışsal:

• Yetişkinlere ve çevrelerine güven duymazlar, çevreyi keşfetmek istemezler ve bağımsızlaşamazlar.
• Yaşına uygun olmayan cinsel davranışlar, oyunlar ya da konuşmalar sergileme, cinsel içerikli resimler çizme.

Sosyal / Duygusal:

• Mutsuzluk, kaygı, utanma, ağlama.
• Hiçbir şeye ilgi göstermeme.
• Davranışlarda gerileme ( parmak emme, yatak ıslatma).
• Uyku bozukluğu, kabuslar, fobiler.
• İştah değişiklikleri.
• Aşırı mastürbasyon.

Fiziksel:

• Genital bölgelerde kanama, ağrı, koku.
• Oturmada ve yürümede zorluk.
• Enkopresis, enüresis.
• Baş ağrısı, mide ağrısı.

7-12 Yaş

Bilişsel / Davranışsal:

• Yaşına uygun olmayan cinsel davranışlar, oyunlar ya da konuşmalar sergileme.
• Aşırı mastürbasyon.
• Kendine dokunulmasına aşırı tepki.
• Kendini suçlama ve kendiyle ilgili olumsuz atıflar geliştirme.
• Düşük benlik saygısı.
• Öğrenme güçlüğü, dikkat eksikliği, akademik başarısızlık, okuldan kaçma.
• Yalan söyleme, çalma.
• Akranlardan uzak durma.
• Ebeveynle rol değiştirme ( baba-kız ensestinde çocuğun ebeveynleştirilmesi-anne rolü)

Sosyal / Duygusal:

• Kaygı.
• Saldırganlık.
• Depresyon.
• Uyku sorunları.
• TSS Bozukluğu.
• Arkadaşlarıyla sorunlar.

Fiziksel:

• Cinsel yolla bulaşan hastalıklar
• Enüresis / enkorpresis
• Psikosomatik sorunlar
• Genital bölgelerde kanama, ağrı, koku

Ergenlik Dönemi

Fiziksel:

• Cinsel yolla bulaşan hastalıklar, istenmeyen gebelik

Sosyal –Duygusal:

• Duygusal düzenleme sorunları ( duygu patlamaları, duygusal empati kuramama).
• Aile ve arkadaşlarıyla sağlıklı ilişki kuramama.
• Evden kaçma.
• Erken yaşta ve seçkisiz cinsel ilişkiye girme.
• Uzun süren istismar mağduru ergenin cinsel davranışları akranlarına yöneltmesi.
• Suça karışma. Özellikle erkek çocuklar. Çocuk suçluların %30’u cinsel istismar mağdurudur.

Duygusal Sorunlar:

• Depresyon.
• Post Travmatik Stres Bozukluğu.
• Disosiyasyon.
• İntihar girişimi.
• Yeme bozuklukları- Anoreksiya ve bulimia.
• Madde kullanımı

Bilişsel:

• Dikkat eksikliği.
• Akademik başarısızlık.

Yetişkinlik

• Depresyon, kaygı bozukluğu, obsesif kompulsif bozukluk.
• Madde ve alkol bağımlılığı.
• Post Travmatik Stres Bozukluğu.
• Dissosiyasyon.
• Borderline Kişilik Bozukluğu.
• Yetişkinlikte de kötü muameleye çok kere maruz kalma.
• Cinsel bozukluklar.
• Yetersiz ebeveynlik, ağır depresyon nedeniyle bebeğiyle güvenli bağlanma kuramama ve çocuğunu koruyamama, kuşaklar boyu cinsel istismar.
• Düşük benlik saygısı.

Araştırmalar, cinsel istismar mağduru çocukların aşağıdaki koşullarda en şiddetli şekilde etkilendiklerini ortaya koymuştur.

• Cinsel ilişki- penetrasyon gerçekleştiyse,
• İstismar uzun sürdüyse,
• İstismarcı baba ise,
• İstismara şiddet ve tehdit eşlik ettiyse, çocuk istismarı açığa çıkardığında aile ona inanmadıysa ve çocuğu koruyup desteklemediyse.

Çocuk istismarı, çocuğa cinsel istismar ile ilgili tüm yetişkinler bilgi sahibi olmalı, önleyici tedbirleri almada ve erken tanıda sorumlu davranmalıdırlar.

( Bu yazıda emeği geçen Psikolog Seren Sezerler'e teşekkür ederiz.)

Antalya psikiyatri ve psikoterapi merkezi, Lara/Muratpaşa/Antalya.