Kişilik Özellikleri ve Kişilik Bozuklukları

Kişilik bozuklukları, normal kişilik özelliklerinin, abartılmış şekilde bireyin kendisine ve çevresine rahatsızlık verecek biçimde yaşanmasıdır. Kişiler, bilinçaltı korku ve olumsuzluklarla baş edebilmek için savunma mekanizmaları geliştirirler.

Kişi savunma mekanizmalarının korunaklı dünyasından çıkmadığı sürece sorunsuz bir hayat yaşayabilir. Problem, kişinin iletişimde bulunduğu insanların, onun beklentileri dışında davranmakta ısrar ettikleri noktada yaşanmaktadır. Bu savunma mekanizmalarındaki davranışsal, bilişsel ve duygusal şemaların alışkanlık boyutları bireyleri terapi aşamasında çok zorlarlar.

Kişilik özellikleri ve kişilik bozuklukları psikiyatride özel öneme sahiptir.

Kaçıngan Kişilik Bozukluğu:

Kaçıngan kişilik bozukluğuna sahip kişiler,

• İncinme ve başarısızlık korkusuyla insanlardan ve girişimcilikten uzak dururlar.
• Değersizim, sevilmeyecek biriyim, hoş olmayan duygulara dayanamam hisleri vardır.
• Eleştiriye katlanamazlar.
• Ne olduğum anlaşılırsa beni aşağılarlar korkusu vardır.
• Değerlendirilecekleri ortamlardan uzak dururlar.
• Temel duyguları anksiyete ve keder karışımı olan disforidir.
• Alkol ve ilaç bağımlılığı sık görülür, obsesyonlara açıktırlar.

Bağımlı Kişilik Bozukluğu:

Bağımlı kişilik bozukluğuna sahip kişiler,

• Herhangi bir plan yapma ve projeye başlama konusunda yetersizdirler.
• Etrafındakileri destekleyici ve yeterli olarak algılarlar. Yakın ilişkisinde güçlü, güvenilir biri olduğu ve desteklendiği sürece günlük işlevlerinde sorun yaşamazlar.
• Çaresizlik inançları vardır.
• Var olabilmek için diğer insanlar, özellikle de güçlü insanlara ihtiyaçları vardır.
• Etrafındakilere boyun eğici olurlar.
• Sürekli kendinden vererek karşıdaki insanı mutlu etmeye çalışırlar.
• Anksiyete ve depresyona eğilimlidirler.

Pasif Agresif Kişilik Bozukluğu:

Pasif agresif kişilik bozukluğuna sahip kişiler,

• Bir yandan otorite figürlerinin ilgi ve desteğini isterken, bir taraftan bağımsızlıklarını kaybetmemek isterler.
• Yoğun öfke ile doludurlar. Öfkelerini doğrudan ifade etmek yerine, dolaylı yolları seçerler.
• Kendilerini yeterli hissetmekle birlikte, eleştiri karşısında incinebilirler.
• İnsanlar ondan hiçbir şey talep etmemelidirler. İnsanların değerini anlamadığını düşünürler.
• Diğerleri tarafından kontrol edilmek en büyük korkularıdır.
• Otoriteye uyum sağlamış gibi görünerek, dolaylı yollarla karşıtlığını belli ederler. (İşi geç bitirmek, derse geç kalmak gibi)
• Kızgınlık ve otorite kurallarına isyan duygusu içindedirler.

Obsesif Kompulsif Kişilik Bozukluğu:

Obsesif kompulsif kişilik bozukluğu olanlar,

• Kendilerini yetersiz ve çaresiz görürler.
• Diğerlerini fazla rahat, sorumsuz, yetersiz değerlendirirler.
• Katı kuralları vardır ve bu kurallara harfiyen uyulmalıdır.
• Var olmak için kurallara ve düzene ihtiyaçları vardır.
• Her şeyin kontrolden çıkacağı korkuları vardır.
• Mükemmeliyetçilik yüzünden hayal kırıklığı, pişmanlık duyarlar, kendilerini ve diğerlerini cezalandırmaya açıktırlar.

Paranoid Kişilik Bozukluğu:

Paranoid kişilik bozukluğu olan bireyler,

• Diğer insanları sahtekâr, üçkâğıtçı olarak görürler.
• İnsanlara güvenmezler, diğerlerinin kendilerini sömüreceği inancı vardır.
• Tetikte ol, kimseye güvenme, gizli amaçlar ara, sakın aldatılma, her zaman kendini en kötüye hazırla stratejisi güderler.
• Gizlice yönlendirilmek, kontrol edilmek, aşağılanmak, ayrımcılığa uğramak korkuları vardır.
• Kızgınlık ve sürekli anksiyete duyarlar.
• Kuşkuculuk ve yüzleştiricilik neticesi bir süre sonra sözünü ettikleri düşmanca muameleye maruz kalırlar.

Şizoid Kişilik Bozukluğu:

Şizoid kişilik bozukluğu olanlar,

• Kendi kendine yetip, yalnız yaşayabileceklerine inanırlar.
• Yakın ilişkilerden pek hayır gelmez inancındadırlar.
• Özgür ve hareketli olmazsam mutlu olamam, inancı taşırlar.
• Kişilerarası ilişkilerde mesafeni koru, olabildiğince diğer insanlardan uzak kal, kendini verme stratejisi güderler.
• Sınırların belirsizleşmesi en büyük korkularıdır.
• Kendi halinde bir yaşam seçip, kimseye karışmaz ve kimsenin sorumluluğunu almazlar.
• Duygularını hiçbir şekilde belli etmezler.

Şizotipal Kişilik Bozukluğu:

Şizotipal kişilik bozukluğuna sahip kişiler,

• Diğer insanlar tarafından genelde tuhaf olarak algılanırlar.
• Sezgilerine güvenir, tehlikelere açık olduklarını düşünürler.
• Bende bir eksiklik var duygusuna sahiptirler.
• Yakın ilişkileri tehlikeli bulurlar.
• Sosyal ortamlardan uzak dururlar.
• İncitilmek, zarar görmek, zayıflıklarının ortaya çıkması en büyük korkularıdır.
• Batıl inançlara düşkün olup, doğaüstü güçleri olduğuna inanırlar.
• Anksiyete ve depresyona meyillidirler.

Antisosyal Kişilik Bozukluğu:

Antisosyal kişilik bozukluğu olan bireylerin,

• Süperegoları gelişmemiştir.
• Diğer insanları kullanılmayı hak eden olarak görürler.
• Benim mutluluğum her şeyden önce gelir, kurallara sadece enayiler uyar fikrindedirler.
• Diğerleri sana saldırmadan, sen onlara saldır stratejisi güderler.
• İnsanları sömürmezsem, saldırmazsam asla hakkım olan şeylere ulaşamam inancına sahiptirler.
• Yoğun kızgınlıkla doludurlar.

Borderline Kişilik Bozukluğu:

Borderline kişilik bozukluğu olan kişiler,

• İki kutuplu düşünürler. Bir kişi beş dakika önce çok olumlu duygular uyandırırken, beş dakika sonra onun için aşağılık, ahlaksız, düşüncesiz biri olabilir.
• Kim olduklarını, amaçlarını, cinsel kimliklerini, değerlerini bilemezler.
• Öfkem beni kontrol eder, davranışlarımı kendim yönlendiremiyorum fikrini taşırlar.
• Sevildiklerini anlamak için insanların sınırlarını zorlarlar.
• Hem yakın arkadaşlık kurmak ister, hem yakınlıktan kaçınırlar.
• Öfke ve kızgınlık nöbetleri yaşamaya meyillidirler.
• Duygulanımda aşırılık ve dengesizlik vardır. Zaman zaman yoğun bir boşluk duygusu yaşarlar.

Narsistik Kişilik Bozukluğu:

Narsistik kişilik bozukluğu olanlar,

• Kendilerini farklı muameleyi hak eden bir prens veya prenses gibi görürler.
• Tek ve özel olduklarını düşünürler.
• Diğer insanları daha yeteneksiz, daha çirkin, daha az zeki görüp, onları kendisine hizmet edecek hak etmeyen güçsüzler olarak değerlendirirler.
• Herkesten çok farklı olduğuna göre herkes bana hayran olmalı ve hizmet etmeli fikrindedirler.
• Ün, para, mal, mülk, prestij peşindedirler.
• Kendileri gibi biriyle yoğun rekabete girebilirler.
• Bekledikleri hayranlık ve saygıyı görmezlerse kızgınlık yaşarlar, zamanla depresyona girebilirler.

Histerionik Kişilik Bozukluğu:

Histerionik kişilik bozukluğuna sahip bireyler,

• Diğer insanlara yönelik reaktif ve abartılı tepkiler verirler.
• Kendilerinin etkileyici, büyüleyici, ilgi ve dikkati hak eden kişiler olduklarını düşünürler.
• Gerekli ilgi ve alakayı gördükleri sürece diğer insanları olumlu görürler.
• Benlik saygıları sürekli onaylanmalarına ve takdir edilmelerine bağlıdır. Narsistlerden farklı olarak diğerlerini nasıl etkilediklerini sürekli kontrol ederler.
• Dış görünüşe önem verirler.
• Derin düşünmezler.
• Bu bireyleri duyguları yönetir.
• İnsanları kendilerine bağlamak için dramatik tarzlar kullanırlar.
• Sıklıkla ağlama ve sinir krizlerine girerler.....Antalya psikiyatri ve psikoterapi merkezi olarak, kişilik özellikleri ve kişilik bozukluklarının psikolojik sorunlarda ve psikiyatrik hastalıklarda özel öneme sahip olduğunun bilincindeyiz.Kliniğimize müracaat eden danışanın öncelikle kişilik testleri yapılarak kişilik özellikleri saptanır.Ayrıca psikolojik sorun ya da psikiyatrik hastalığına yönelik psikolojik test ve psikiyatrik ölçeklerden de yararlanılır.Antalya psikiyatri ve Antalya psikoterapi bünyesinde tüm psikolojik testleriniz psikolog gözetiminde yapılmakta, psikiyatrist ile birlikte değerlendirilmektedir.