Oyun ve Oyuncağın Çocuk İçin Önemi

Oyun, çocuğun motor ve zihinsel gelişiminde önemli rol oynar.

Oyun sırasında ve oyuncaklarıyla oynarken kas kontrolünü, el-göz koordinasyonunu sağlamayı öğrenirken, plan yapma, sorun çözme, sonuca ulaşma gibi bilişsel yetenekleri geliştirme fırsatını da yakalar.

Doğası oyun olan çocuk, sosyalleşmeye oyun sırasında başlarken, yaratıcılık ve hayal dünyasını da geliştirir. Oyun çocuklar için en iyi öğrenme aracıdır.

Oyun terapilerinde oyun sırasında özellikle 3-5 yaş arası çocukların mizaç ve kişilik yapılarını rahatlıkla gözlemleyebiliyoruz.

Oyundaki kurallar, üstlenilen görevler çocuğun toplumsal değerleri ve davranış biçimlerini öğrenmelerinde eğitici rol oynarlar.

Ebeveynler olarak oyunun çocuk için önemini bilmeli, özellikle okul dönemindeki çocukların oyuna ihtiyacı kalmadığı gibi bir kanıya kapılmamalıyız. Anne baba olarak göreviniz oyun ve ders zamanlarını ayarlamaktır.

Psikiyatrist olarak çocuğa yararlı oyunları şöyle özetleyebiliriz.

• Suyla oynama: Suyla oynamayı sevmeyen çocuk yok gibidir. Su birikintisine girmek, bardaktaki, kovadaki suya elini sokmak, suyu sağa sola sıçratmak, deniz ve havuzda oynamak çocuklar için büyük mutluluk kaynağıdır. Güvenlik tedbirlerini aldıktan sonra çocuklarınızın suyla oynamalarına izin verin. Su oyunları çocuğun sakinleşmesine yardımcı olur, dikkat eksikliği olan çocuklarda dikkat ve konsantrasyonu geliştirirken, kas becerilerini de arttırır. Çocuğa özgür bir ortam sunan su oyunları çocuklar için en eğitici oyun araçlarından biridir.
• Çamur, kil, kumla oynama: Çamurla, toprakla, kumla oynama özellikle 2 yaşından itibaren zevkle yapılan eğitici oyunlardandır. Bundan büyük zevk alan çocuklar duygusal tatmin yaşarken, oluşturdukları şekiller kas becerilerini geliştirmeye yardım eder, kova, kürek gibi paylaşımlar sosyal becerilerini geliştirir. Çocuklar çamur ve kille farklı figürler oluştururken tüm yaratıcılıklarını ve hayal güçlerini ortaya koyarlar. Günümüzde oyun hamurları da aynı görevi görmekte, farklı renk ve şekil kalıplarıyla çocukların oyun dünyalarında önemli rol oynamaktadırlar.
• Evcilik: İnsanlık tarihinin en eski çocuk oyunlarındandır. Genellikle kızlar tarafından tercih edilse de erkek çocuklar da sıklıkla oyuna dahil olur. Evcilik oyununda üstlenilen rol, yapılan davranış ve konuşmalar günlük hayattan alıntıdır. Oyun sırasında anne babalarının hangi yönlerini model aldıklarını görebiliriz. Cinsel kimliklerin kazanımında da evcilik oyununun önemli rolü vardır. Oyun yaratıcılığa ve iletişim becerilerini geliştirmeye açıktır. Oyun terapilerinde psikiyatristlere büyük yol gösterici bir oyundur.
• Körebe: Modası geçmeyen, yüzlerce yıllık tarihe dayanan eski bir oyundur. Yer ve yön duygusunu geliştirme, karşısındakine güvenme, kendine güvenme becerilerinde olumlu katkı yapar. Eski olsa da eskimeyen eğitici oyunlardandır.
• El ele tutuşarak halka şeklinde oynanan oyunlar: Yağ satarım bal satarım, kurt baba, kutu kutu pense, mendil kapmaca, bezirganbaşı gibi oyunlar sosyalleşme ve sosyal becerilerin gelişmesinde yararlı olmaktadır. 5-9 yaşta sıklıkla tercih edilir.
• Saklambaç: Hemen her yaş çocuğun ilgisini çeken, yer-yön duygusunu ve zihinsel yetenekleri geliştiren bir oyundur. Hem saklanan hem de ebe için sabırlı olmayı da öğretir.

Oyunlar evrensel ya da kültüre özgü olabilmekle birlikte eğitici çocuk oyunlarında algı, dikkat, yaratıcılık, yardımlaşma, paylaşma, yenilme, ast ve üst pozisyonlar, emir alma, itaat, kurallara uyma, sosyal düzene uyum gibi beceri ve tecrübeler kazanılmaktadır.

Günümüzde çizgi film karakterleri, bilgisayar oyunlarındaki kahramanlar çocukların oyun dünyalarına egemen olmuş durumdadır. Oyun terapilerinde temsili oyunlarda üstlendiği rollerle çocuğun hangi karakterlerle özdeşim kurduğunu görebiliyoruz.

Psikiyatrist olarak çocuklarınızla oynamanızı mutlaka öneriyoruz. Oyun ebeveynlerin çocuklarıyla iletişimlerinde en büyük araçtır. Bu sayede paylaşımlarınız artacak, aile içi çatışmalar azalacak, çatışmalar çözüm bulacaktır.

Çocuğun oyun dünyasında oyuncağın da büyük rolü ve önemi vardır. Oyuncak seçiminde çocuğun yaşına ve gelişim düzeyine dikkat edilmelidir. Doğru seçilmiş oyuncak çocuğun fiziksel, duygusal ve zihinsel gelişimine büyük katkıda bulunur.

Çocuğun oyuncakla oynama biçimi de çocuğun kişilik yapısı, zihinsel ve motor gelişimi, duygusal problemleri ile biz psikiyatristlere ve siz ebeveynlere fikir verecektir. Oyuncak ayısına sarılmadan uyumayan çocuk, oyuncaklarını iki günde parçalayan çocuk vb. birçok davranış psikolojik ip uçlarına sahiptir.

Oyuncak seçiminde çocuğun ilgi alanlarına dikkat etmek, çocuğu yaralayabilecek sivri ya da keskin uçlu oyuncaklardan kaçınmak, dayanıklı ve kullanışlı oyuncakları tercih etmek önemlidir. Bir oyuncak ne kadar çok oyunda oynamaya müsait ise çocuğun yaratıcılık ve hayal gücünü o kadar harekete geçirecektir.

Çocukların oyuncak tercihlerinde 3-4 yaşlarından itibaren cinsiyetleri rol oynamaya başlar. Oyuncak seçiminde ebeveyn olarak çocuklarımızın tercihlerine saygı duymalıyız.

Pelüş, yumuşak, tüylü oyuncakların dokunma duygusunda, bebeklerin kendini güvende hissetmesinde, iletişim ve dil becerilerini geliştirmede, çıngırakların el-göz koordinasyonunun sağlanması, neden-sonuç ilişkisini kavramada (sallanınca ses çıktığını görerek) önemli rolleri vardır.

Legolar ince motor kas gelişimi, hayal gücü ve zihinsel gelişimde büyük rol oynarlar. Çocuğun yaşına uygun lego seçimi önemlidir. Problem çözme, parça bütün ilişkisi, uzaysal beceriler ve görsel becerilerde lego ve yap bozlar çok faydalıdır.

İletişim becerilerini kazanmada oyuncak telefonlar önemli rol oynayabilir. Telefonla konuşur gibi yapmak, karşı tarafı dinliyor gibi yapmak, telefon tuşlarına basmak hem zevkli bir oyun, hem de çocuğun psikolojik dünyasının yansımasıdır.

Toplar her yaşın, her cinsin oyuncağıdır. Bebeklikte tutma, yakalama ve atma becerilerini geliştirirken, ilerleyen yaşlarda grup oyunlarında sosyalleşme aracı olarak fonksiyon görür.

Oyuncak bebekler özellikle kızların vazgeçilmez oyuncağıdır. Oyuncak bebeği yedirme, içirme, giydirme, uyutma gibi eylemler annelik becerilerini kazandırırken, bebekle konuşma ve oynama tarzı ruhsal yapısının aynası işlevini görür.

Bisiklet her çocuğun hayalidir. Çocuğa hareket etme özgürlüğü, yeni yerler yeni deneyimler keşfetme sağlarken, denge ve kaba motor kas gelişiminde de önemli katkılar sağlar.

Monopoly, tabu, kelime yaratma gibi kutu oyunları ilkokul dönemlerinden itibaren gerek arkadaşlar ile gerekse aile içinde oynanabilir. Çocuğun sosyalleşmesi ve işbirliği yapmasına olanak sağlayan bu oyunlar, aile içinde oynandığında ise aile içi iletişim ve paylaşımı arttıracaktır.

Antalya psikiyatri ve Antalya psikoterapi merkezi olarak oyun ve oyuncağın önemi, çocuğa yararlı oyuncak seçimi konularında ebeveynlere destek ve eğitim vermenin yanı sıra, özel tasarlanmış oyun odasında terapist ile çocuğun birlikte oyun oynamasına dayalı oyun terapisi ile çocuklarınızın psikolojik sorunlarının çözümünde hizmet veriyoruz.

Antalya psikiyatri ve Antalya psikoterapi merkezinde psikologlarımız eşliğinde ve psikiyatrist takibinde oyun terapisi ile çocuklarınızın endişe, takıntı, korku, özgüven eksikliği, çekingenlik, okul sorunları, dürtüsellik, saldırganlık, davranış problemleri, yeme sorunları, uyku problemleri, tuvalet eğitimi gibi psikolojik sorunlarını en kısa sürede çözmeyi hedefliyoruz.

Çocuğunuzun gelişim basamaklarında takılma ve gerilemeye yol açan her türlü duygusal travmasının tedavisinde ve çocuğa mahsus psikolojik sorunların tedavisinde Antalya psikiyatri ve Antalya psikoterapi merkezini tercih edebilirsiniz.